DIGITALE BIBLIOTHEEK
SCHILLER - COELUM STELLATUM CHRISTIANUM
Titel: Coelum stellatum Christianum.
Auteur: Schiller, Julius
Uitgever / Plaats van uitgave / Jaar: Andreae Apergeri / Augsburg / 1627.
Coelum Stellatum Christianum (25 Mb); via ETH-Bibliothek (Zwitserland).
De reproducties op deze pagina zijn geplaatst onder licentie. Bekijk de eventuele Creative Commons gebruiksvoorwaarden op de site van de rechthebbende.
Julius Schiller was een tijdgenoot van Johannes Bayer en woonde ook in Augsburg (D). In de dagelijkse praktijk was Schiller een advokaat en hij besteedde daarnaast veel tijd aan de sterrenkunde. Schiller is geboren rond 1580 en overleden in het jaar waarin zijn sterrenatlas Coelum stellatum Christianum uitkwam. Deze atlas wordt gerekend tot de tweede grote atlas (van de grote vijf) uit de "Gouden Eeuw" van de cartografie van de sterrenhemel.
Met Coelum stellatum Christianum heeft Schiller geprobeerd om de sterrenbeelden te kerstenen. Alle bestaande sterrenbeelden kregen een christelijk tegenhanger. Zo werden de 12 sterrenbeelden van de dierenriem vervangen door de twaalf apostelen, kregen de sterrenbeelden van de noordelijk halfrond tegenhangers uit het Nieuwe Testament en de zuidelijke sterrenbeelden uit het Oude Testament. Ook de zon, maan en planeten werden hernoemd.
Ondanks het feit dat Schiller assistentie kreeg van Bayer, Tycho Brahe en Johannes Kepler voor het tot stand komen van de atlas, kreeg zijn idee niet veel bijval van de gevestigde astronomen uit die tijd. Het werd meer gezien als een curiositeit.
En daarmee werd de atlas toch een beetje te kort gedaan. Het was de meest nauwkeurige atlas uit zijn tijd. Een van weinigen die wel aandacht gaf aan het idee van Schiller was Andreas Cellarius. Cellarius publiceerde in zijn schitterende Harmonia macrocosmica een tweetal hemisferen van de gekerstende sterrenbeelden. Waarschijnlijk kreeg Schiller's werk meer bekendheid uit het boek van Cellarius dan met zijn eigen atlas.
In Coelum stellatum Christianum worden de sterrenbeelden afgebeeld zoals geprojecteerd op een globe. De sterrenbeelden zijn daarmee horizontaal gespiegeld. De figuren kijken in de meeste gevallen van de aarde af. In de atlas worden ook de sterrenbeelden afgebeeld zonder figuren, maar dan op de wijze zoals deze vanaf de aarde zien. Het is in deze atlas ook de eerste keer dat sterrenkaarten zonder figuren afgedrukt werden, wat zeer ongebruikelijk was in die dagen. In zekere zin zou men hier de grondslag voor de moderne sterrenkaart van onze tijd in kunnen zien. Deze figuurloze kaarten hebben wij in ons overzicht voorlopig nog niet opgenomen, maar staan wel in het te downloaden boek.
Waar in het werk van Bartsch de Jordanis (Rivier de Jordaan) een geheel nieuw sterrenbeeld is, is dit bij Schiller de gekerstende Hydra (Waterslang). Het sterrenbeeld Columba (Duif) heeft het nog een tijdje volgehouden als de Duif van Noach naast de Duif met vredestak..
| Latijnse naam | Nederlandse naam | Kaart | Gekerstende naam |
| Andromeda | Andromeda | XX | Heilig Graf van Jezus Christus |
| Apus | Paradijsvogel | LI-LII | Eva en de Appel |
| Aquarius | Waterman | XXXII | Judas Thaddeus |
| Aquila | Arend | XV-XVI | St. Catherina |
| Ara | Altaar | XLVI-XLVII | Kroon van Koning Solomon en het Altaar van de Onschuld |
| Argo | Schip van de Argonauten |
XL | Ark van Noah |
| Aries | Ram | XXII | Petrus |
| Auriga | Voerman | XII | St. Jeronimus |
| Boötes | Ossenhoeder | Va | Paus Silvester |
| Cancer | Kreeft | XXV | Johannes |
| Canis Major | Grote hond | XXXVIII | Koning David |
| Canis Minor | Kleine hond | XXXIX | Het Lam Gods |
| Capricornus | Steenbok | XXXI | Simon |
| Cassiopeia | Cassiopeia | X | Maria Magdalena |
| Centaurus | Centaurus | XLIV | Abraham en Isaac |
| Cepheus | Cepheus | IV | St. Stefanus |
| Cetus | Walvis | XXXIV | St. Joachim en St. Anna |
| Columba | Duif | XXXVII | Vacht van Gideon en de Duif van Noach |
| Coma Berenices | Hoofdhaar | Vb | Gesel van Jezus Christus |
| Corona Australis | Zuiderkroon | LI-LII | Eva en de Appel / Kroon van Koning Solomon en het Altaar van de Onschuld |
| Corona Borealis | Noorderkroon | VI | Doornenkroon van Jezus Christus |
| Corvus | Raaf | XLII-XLIII | Ark des Verbonds |
| Crater | Beker | XLII-XLIII | Ark des Verbonds |
| Cygnus | Zwaan | IX | St. Helena |
| Delphinus | Dolfijn | XVII-XVIII | Waterkruiken van Kana’an en de Roos van Maria |
| Draco | Draak | III | Onnozele Kinderen |
| Equuleus | Veulen | XVII-XVIII | Waterkruiken van Kana’an en de Roos van Maria |
| Eridanus | Eridanus | XXXV | Splitsen van de Rode Zee |
| Gemini | Tweelingen | XXIV | Jacobus de Meerdere |
| Grus | Kraanvogel | XLIX | Aaron de hogepriester |
| Hercules | Hercules | VII | Drie Wijzen |
| Hydra | Waterslang | XLI | Rivier de Jordaan |
| Indus | Indiaan | L | Job |
| Leo | Leeuw | XXVI | Thomas |
| Lepus | Haas | XXXVII | Vacht van Gideon en de Duif van Noach |
| Libra | Weegschaal | XXVIII | Philippus |
| Lupus | Wolf | XLV | Jacob Israel |
| Lyra | Lier | VIII | Kribbe van Jezus Christus |
| Ophiuchus | Slangendrager | XIII-XIV | St. Benedictus en het Doornenbos |
| Orion | Orion | XXXVI | Jozef |
| Pegasus | Pegasus | XIX | Gabriël |
| Perseus | Perseus | XI | Paulus |
| Piscus | Vissen | XXXIII | Matthias |
| Sagittarius | Boogschutter | XXX | Mattheus |
| Scorpius | Schorpioen | XXIX | Bartholomeus |
| Serpens | Slang | XIII-XIV | St. Benedictus en het Doornenbos |
| Taurus | Stier | XXIII | Andreas |
| Triangulum | Driehoek | XXI | Kroon van Petrus |
| Tucana | Toekan | LIV | Raphaël |
| Ursa Major | Grote beer | II | Vissersboot van Petrus |
| Ursa Minor | Kleine beer | I | Michaël |
| Virgo | Maagd | XXVII | Jacobus de Mindere |
| Volans | Vliegende vis | LIII | Abel |
KAARTEN
Klik op de afbeelding naar keuze voor een groter formaat.
| Editie 1627 | ||
 I |
 II |
 III |
 IV |
 Va |
 Vb |
 VI |
 VII |
 VIII |
 IX |
 X |
 XI |
 XII |
 XIII-XIV |
 XV-XVI |
 XVII-XVIII |
 XIX |
 XX |
 XXI |
 XXII |
 XXIII |
 XXIV |
 XXV |
 XXVI |
 XXVII |
 XXVIII |
 XXIX |
 XXX |
 XXXI |
 XXXII |
 XXXIII |
 XXXIV |
 XXXV |
 XXXVI |
 XXXVII |
 XXXVIII |
 XXXVIX |
 XL |
 XLI |
 XLII-XLIII |
 XLIV |
 XLV |
 XLVI-XLVII |
 XLVIII |
 XLIX |
 L |
 LI-LII |
 LIII |
 LIV |
 LV |
 LVI |