HEILIGENKALENDER

18 jan

Met Heilige Stoel wordt in beginsel de zetel van de pauselijke regering te Rome bedoeld. Maar voordien werd elke door de apostelen gestichte bisschopszetel zo genoemd. De Petrus Stoel van Antiochië (22 feb) is de enig andere die de erosie van de tijd heeft doorstaan. Petrus wordt algemeen genoemd als apostel welke zich in Rome vestigde en wordt door de RK kerk gezien als eerste paus. De paus wordt als de vertegenwoordiging of afgezand van God op aarde beschouwd. Het woord paus is afgeleid van het Latijnse 'papa' wat vader betekent. In beginsel werd paus door de oosterse christelijke stroming gebruikt voor elke bisschop, patriarch en abt in deze gemeenschap. Pas in de 3e eeuw neemt de westelijke christelijke stroming deze term over en wordt de bisschop van Rome kerkvader van de gehele westelijke christelijke gemeenschap.
De Kerkelijke (of Pauselijke) Staat werd in 756 gesticht doordat de Franse koning Pepijn paus Stephanus II het vroegere Byzantijnse hertogdom Rome schonk. Maar wie was er nu de baas? Tot ver in de 11e eeuw was er een strijd gaande tussen de pauselijke en de keizerlijke machten. Keizers benoemden hun eigen welgezinde pausen en plaatsen zichzelf aan het hoofd van kerk en staat. Maar lang niet elke paus danste naar de pijpen van keizers wil. De ommekeer kwam met Gregorius VII (1021-1085). Hij bevestigde en handhaafde het celibaat (ongehuwde staat der geestelijken); Verbood verkoop van geestelijke abten; Ontnam de keizer alle invloed op bisschopskeuze (investituur). Sindsdien worden pausen benoemd door uitverkiezing in een geheime conclave van kardinalen. Met paus Innocentius III werd de basis voor de Kerkelijke Staat omstreeks 1200 verstevigd.
Door de eeuwen heen is de Kerkelijke staatje vaak aangevallen. Nog door Napoleon werd het gebied in Midden Italië bezet. Daarna volgde een verbeten strijd en uiteindelijk werd de Kerkelijke Staat in 1870 samengevoegd met het nieuwe Italië. Als verliezer van de strijd verbleef de paus vanaf dat moment vrijwillig 'gevangene' in zijn eigen paleis te Rome. Eerst in 1929 werd de ruzie bijgelegd door het verdrag van Lateraan. Een kleine enclave in Rome rondom de St. Pieter, tegenwoordig bekent als Vaticaanstad, kreeg zijn soevereiniteit terug als Kerkelijk Staat, met een eigen munt, post- en telegraafwet en een spoorweg aansluiting.